Plan historycznego Gdańska uwzględniający stare nazwy i układ ulic. Naniesiono numerację opisanych i narysowanych obiektów.

Długi Targ razem z ulicą Długą należy do najstarszych części Prawego Miasta (wspólna nazwa Langgasse aż do XVII w.) . Część Długiego Targu między ratuszem a Studnią Neptuna nazywano w 1653 roku Ferkelmarkt (Prosięcy Targ - nazwa ironiczna).

Przed Złota Bramą. Z lewej strony Dwór Bractwa św. Jerzego. Przez bramę prowadziły tory tramwajowe i wjazd na ulicę Długą. Złota Brama (nazwa od 1945 r. , formalnie od 1967 r.) zwana wcześniej Bramą Długouliczną. Wybudowana w początku XVII w. w stylu manieryzmu niderlandzkiego. Zamyka od zachodu ul. Długą.

Dom Zarazy - Stary Rynek Oliwski 15 - dawna brama klasztorna oraz siedziba wójta. Wewnątrz na pierwszym piętrze mieściła się kaplica św. Bernarda. Wg. tradycji w 1709 r. zmarło we wnętrzu tego budynku 9 cystersów, stąd nazwa: "Dom Zarazy". Po kasacie zakonu cystersów była tam siedziba sołtysa oliwskiego oraz areszt. Na początku XX w. po przeniesieniu administracji do innego budynku, zaadaptowano ten obiekt na mieszkania. Po wojnie znów siedziba administracji, ob. pomieszczenia mieszkalne oraz siedziba Stowarzyszenia Stara Oliwa. Na pocztówce budynek ten widoczny od ul. Stary Rynek Oliwski. Widoczny na fasadzie zegar słoneczny, prawdopodobnie z XVIII w.

Wielki Młyn i Dom Młynarza stoją na wyspie zwaną Tarczą. Nazwa pochodzi od pisarza - "tarczowego" kontrolującego i spisującego w księdze tarczowej ciężar i jakość zboża przyjmowanego do zmielenia.

Pomnik na cześć poległych Niemców w wojnach z Austrią 1846 i 1866 oraz Francją w 1870-71. Odsłonięto go w 1904 r. na Targu Drzewnym. Była to zarazem fontanna. Nazwa targu pojawiła się w 1515 r.

Część Długiego Targu między ratuszem a Studnią Neptuna, nazywano w 1653 roku Ferkelmarkt (Prosięcy Targ). Była to raczej nazwa ironiczna.

Długi Targ początkowo zaliczano do ulicy Długiej. Na przełomie XIV/XV wieku nazywano go "zakątkiem ulicy Długiej", ale funkcjonowała już wtedy również nazwa Targ.

Ulica Łąkowa (Weidengasse) w kierunku Długich Ogrodów (Langgarten). Z prawej strony widoczne skrzyżowanie z ulicą Stefanii Sempołowskiej (Hirschgasse) Przedwojenna nazwa ulicy Łąkowej pochodziła od wierzb, którymi w połowie XVII w. był obsadzony rów melioracyjny pośrodku tej ulicy. Pozostałością rowu jest alejka biegnąca środkiem ulicy.

Ulica Łąkowa (Weidengasse) w kierunku Długich Ogrodów (Langgarten). Z prawej strony widoczne skrzyżowanie z ulicą Stefanii Sempołowskiej (Hirschgasse) Przedwojenna nazwa ulicy Łąkowej pochodziła od wierzb, którymi w połowie XVII w. był obsadzony rów melioracyjny pośrodku tej ulicy. Pozostałością rowu jest alejka biegnąca środkiem ulicy.

Ulica Szuwary na Dolnym Mieście. Jej perspektywę zamykają koszary grenadierów i piechoty Reiter-Kaserne (nazwa od ulicy Reitergasse). Nazwa Schilfgasse (Szuwary) została nadana ulicy w 1814 r. Zdjęcie zrobione ze skrzyżowania z ulicą Dolną (Mittelgasse). Dawna zabudowa ulicy Szuwary nie istnieje, jedynie budynek narożny przetrwał wojnę, lecz w zmienionej formie. Przed wojną na ulicy Szuwary był mały rynek.

Ulica Szuwary na Dolnym Mieście. Jej perspektywę zamykają koszary grenadierów i piechoty Reiter-Kaserne (nazwa od ulicy Reitergasse).

Widok na Złotą Bramę z bramy Wieży Więziennej. Na wprost policjant gdański. Złota Brama (nazwa od 1945 r. , formalnie od 1967 r.) zwana wcześniej Bramą Długouliczną. Wybudowana w początku XVII w. w stylu manieryzmu niderlandzkiego. Zamyka od zachodu ul. Długą. Na zdjęciu widoczna od strony Targu Węglowego. Przylega do niej od północy Dwór Bractwa św. Jerzego. Napis Zeughaus (Zbrojownia) jest błędny.

Wielki Młyn i Dom Młynarza stoją na wyspie zwaną Tarczą. Nazwa pochodzi od pisarza - "tarczowego" kontrolującego i spisującego w księdze tarczowej ciężar i jakość zboża przyjmowanego do zmielenia.

Złota Brama (oficjalna nazwa od 1967 r.), zwana do 1945 r. Bramą Długouliczną (Langgaser Tor) zamyka od zachodu wylot ul. Długiej. Na zdjęciu widoczna jest wschodnia fasada bramy. Bramę wzniesiono w latach 1612 - 14 wg. proj. Abrahama van den Blocke' a (budował ją Hans Strakowski). Nosi ona cechy manieryzmu niderlandzkiego; kształtem przypomina trójprzęsłowy rzymski łuk triumfalny. Wcześniej na jej miejscu znajdowała się czternastowieczna brama gotycka.

Złota Brama (oficjalna nazwa od 1967 r.), zwana do 1945 r. Bramą Długouliczną (Langgaser Tor) zamyka od zachodu wylot ul. Długiej. Na zdjęciu widoczna jest wschodnia fasada bramy. Bramę wzniesiono w latach 1612 - 14 wg. proj. Abrahama van den Blocke' a (budował ją Hans Strakowski). Nosi ona cechy manieryzmu niderlandzkiego; kształtem przypomina trójprzęsłowy rzymski łuk triumfalny. Wcześniej na jej miejscu znajdowała się czternastowieczna brama gotycka

Nazwa ulicy Piwnej pochodzi od warzonego tu piwa o 55% zawartości ekstraktu, nazywanego Jopenbier (piwo jopejskie).

Wschodnia pierzeja ulicy Powroźniczej. Nazwa ulicy pochodziła od profesji zamieszkujących ją rzemieślników.

Nazwa "Motława" jest pochodzenia pruskiego i odnosi się do „wytryskującego źródła, zdroju”, a także do „pęcherzyka wodnego”.

Pocztówka przedstawiająca ulicę Mariacką (polska przedwojenna nazwa to ulica Panieńska).

Liczni żołnierze niemieccy zgromadzeni na Placu Heweliusza (Heveliusplatz, ob. Plac Obrońców Poczty Polskiej) przed budynkiem Poczty Polskiej w Gdańsku po zakończeniu walk, prawdopodobnie tuż przed wyprowadzeniem wziętych do niewoli obrońców. Stoją w grupach: żołnierze z jednostek SS-Heimwehr Danzig lub Policji Krajowej (w niemieckich hełmach stalowych, z karabinami i ekwipunkiem), po lewej także dwóch funkcjonariuszy policji lub NSDAP (z opaskami na ramieniu i w okrągłych czapkach z daszkiem), mężczyźni w ubraniach cywilnych (jeden idzie po lewej, dwaj w środkowej grupie). Po prawej niemiecki ośmiokołowy samochód pancerny ADGZ "Ostmark" z wieżą obróconą w stronę gmachu (na burcie nazwa własna, na tyle namalowane białe symbole SS i Totenkopf). Przed nimi ogrodzenie z kratami metalowymi między ceglanymi słupami, dalej ściana frontowa budynku Poczty Polskiej z wyrwą w murze na pietrze od eksplozji ładunku wybuchowego podłożonego przez Niemców (lub trafienia pocisku artyleryjskiego). Zakaz kopiowania, zasób dostępny w zbiorach IPN, sygnatura: GK-5-1-11-3

Milchpeter, tak się nazywa od 150 lat gospoda przy Ścieżce Szkut, w której pobliżu odpływają i przypływają ciągnięte (konne) szkuty do Wisłoujścia. Ma ładny ogród i dobre widoki na Wzgórza Oliwskie i przez Ostrów na Wisłoujście. – Osobliwa nazwa ma pochodzić od dawnego właściciela, mleczarza Piotra N.N.

Nabrzeże kapitana Ziółkowskiego (nazwa obecna) w Nowym Porcie, od strony morza. W głębi widoczna latarnia morska.

Fragment Parku Oruńskiego. Założenie ogrodowe wraz z dworem było począwszy od XVI w. własnością gdańskich rodów patrycjuszowskich np. rodziny Czirenberg. W międzyczasie kolejni właściciele urządzili tu punkty widokowe, stawy, ścieżki. W 2 poł. XVIII w. urządzono tu ogród botaniczny z roślinnością tropikalną i śródziemnomorską. Park i dwór zniszczone w 1813 r. Kolejny właściciel Friedrich A. Th. Hoene odbudował dwór, przywrócił świetność parku. Ostatnia właścicielka - Emily Hoene przekazała w 1917 r. posiadłość miastu. Stąd przedwojenna nazwa parku: Hoene - Park.

Karczma "Trzy Świńskie Głowy" bardzo popularna wśród gdańszczan - począwszy od 1 poł. XIX w. Początki jej sięgają 1568 r., kiedy to taką karczmę założył burmistrz gdański, Constantin Ferber na wydzierżawionych przez siebie gruntach. Jej nazwa nawiązywała do jego herbu: trzech świńskich łbów. W XIX w. urządzono wokół niej ogród dla gości, podium dla orkiestry oraz wybudowano drewnianą wieżę widokową. Kartka w obiegu od 9 VI 1898 r.

Jezioro Ptasi Raj (do 1945 r. Messinasee) - na terenie Rezerwatu Ptasi Raj. Dawna nazwa pochodzi od hiszpańskiego statku "Messina", który utknął tu na mieliźnie. Oddzielone od Zatoki Gdańskiej Mierzeją Messyńską, zaś od Wisły Śmiałej kamienną groblą (Grobla Sobieszewska) liczącą 1 km. Zdjęcie pochodzi z kalendarza "Danziger Bote".

Dwór Wiadrowników wybudowany w 1 - ej poł. XIX w. nad Kanałem Raduni, na terenie zwanym Wiadrownią. Nazwa pochodziła od cechu wiadrowników, wytwarzających drewniane wiadra, których warsztaty oraz domy znajdowały się właśnie na tym terenie.

Złota Brama (nazwa od 1945 r. , formalnie od 1967 r.) zwana wcześniej Bramą Długouliczną. Wybudowana w początku XVII w. w stylu manieryzmu niderlandzkiego. Zamyka od zachodu ul. Długą. Na zdjęciu widoczna od strony Targu Węglowego. Przylega do niej od północy Dwór Bractwa św. Jerzego.

Brama Krowia wybudowana na nowo w 1905 r. w stylu neogotyckim, w miejscu średniowiecznej gotyckiej bramy. Zamyka ona ul. Ograną od wschodu. Nazwa pochodzi od drogi, która przechodziła m. in. przez tę bramę, a którą pędzono bydło do rzeźni na Wyspie Spichrzów.

Na pierwszym planie widoczna Baszta Jacek (nazwa powojenna) oraz nieistniejąca (wyburzona z końcem XIX w.) Baszta Dominikańska. Znajdowały się one w północnym ciągu fortyfikacji Głównego Miasta.

Średniowieczna Brama Krowia, będąca jedną z kilku bram wodnych Głównego Miasta, znajdująca się u wylotu ul. Ogarnej. Na zdjęciu uwieczniona została brama z przed wyburzenia w 1905 r. Wybudowano wtedy nową, neogotycką bramę w tym samym miejscu. Nazwa pochodziła od drogi pędzenia bydła ul. Ogarną na wyspę spichrzów, do tamtejszej rzeźni. droga ta wiodła przez tę bramę, a następnie Most Krowi.

Fragment ul. Wały Jagiellońskie (do 1945 r. Dominikaner - Wall) powstałej u schyłku XIX w. na terenie uzyskanym dzięki niwelacji nowożytnych fortyfikacji miejskich pasa zachodniego. W tym miejscu znajdował się Wał Dominikański, stąd przedwojenna nazwa ulicy. Została ona zabudowana reprezentacyjnymi, nowoczesnymi gmachami.

Dom Angielski (określany także jako Anielski) został wybudowany na podwójnej działce (po wyburzeniu dwóch kamienic) przez Hansa Kramera przy ul. Chlebnickiej 16. W XVIII w. część budynku dzierżawili kupcy angielscy, stąd nazwa. Ob. akademik gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Zameczek Mormonów w Oliwie, nazwa żartobliwa

Dom Zarazy - Stary Rynek Oliwski 15 - dawna brama klasztorna oraz siedziba wójta. Wewnątrz na pierwszym piętrze mieściła się kaplica św. Bernarda. Wg. tradycji w 1709 r. zmarło we wnętrzu tego budynku 9 cystersów, stąd nazwa: "Dom Zarazy". Po kasacie zakonu cystersów była tam siedziba sołtysa oliwskiego oraz areszt. Na początku XX w. po przeniesieniu administracji do innego budynku, zaadaptowano ten obiekt na mieszkania. Po wojnie znów siedziba administracji, ob. pomieszczenia mieszkalne oraz siedziba Stowarzyszenia Stara Oliwa. Na pocztówce budynek ten widoczny od ul. Stary Rynek Oliwski. Widoczny na fasadzie zegar słoneczny, prawdopodobnie z XVIII w.

Zameczek Mormonów w Oliwie, nazwa żartobliwa

Willa Tannenheim (Dom Jodeł) w Oliwie z 1898 r. Nazwa pochodzi od szkółki iglaków. Ogród zimowy w kształcie rotundy dobudowano w latach 20-tych XX w.

Nazwa Neufharwasser oznaczała "nowy tor wodny" i odnosiła się do istniejącego szlaku wodnego.

Tory kolejowe obsługujące połączenie portu z Gdańskiem. W tle koszary przy Oliwskiej. Ujęcie prawdopodobnie z diabelskiego mostku (Teufels Brucke) - nazwa mostku pochodzi od przekleństw rzucanych przez ludzi potykających się na karkołomnej konstrukcji.

Bazylika konkatedralna pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP, dawna fara Głównego Miasta. Początki budowy sięgają 1343 r. Budowę zakończono w 1502 r.  Kościół gotycki, trójnawowy, halowy. Największa ceglana świątynia na świecie. Widoczna na zdjęciu ulica w 1378 r. była określana jako „poprzeczna przy wieży” , zaś od 1416 r. - Szewska (po niemiecku Trippenmachergasse, w 1633 r. - Korkenmachergasse). Nazwa ta stanowiła odniesienie do producentów różnego rodzaju obuwia, w tym drewniaków (Korken lub Trippen) nakładanych na pantofle celem ochrony przed błotem i kałużami. Po wojnie zatwierdzono nazwę ulicy „Szewska”.